Architecturen waarop Debian werkt (Ports)

Inleiding

Zoals de meesten onder u wel zullen weten, is Linux niet meer dan een kernel. Een hele tijd heeft Linux alleen gewerkt op computers met een processor die compatibel was met de Intel x86 en dit vanaf de 386.

Tegenwoordig is dit echter absoluut niet meer waar. De Linux kernel is nu geschikt gemaakt voor een lange, nog altijd groeiende, lijst hardware-architecturen. Met Debian volgen we deze ontwikkelingen op de voet en we hebben onze distributie ook voor deze platformen geschikt gemaakt. Over het algemeen is dit een proces met een taai begin (waarin we libc en de dynamische linker overzetten), en dan een langdurige en routineuze karwei waarin we proberen al onze pakketten te compileren voor de nieuwe architectuur.

Debian is een besturingssysteem, geen kernel (het is eigenlijk zelfs veel meer dan een besturingssysteem, aangezien het ook duizenden applicaties bevat). En zo kan men op sommige architecturen ook een versie van Debian gebruiken die gebaseerd is op de kernel van FreeBSD, NetBSD of de Hurd, al is voor de meeste architecturen enkel een versie van Debian beschikbaar die op Linux gebaseerd is. In het jargon noemt men zo een aan een specifieke architectuur aangepaste versie van Debian met een specifieke kernel een port.

Deze pagina is werk in uitvoering. Niet alle ports hebben al hun eigen pagina, en de meeste hebben hun eigen externe site. We proberen de informatie over alle ports te verzamelen, om deze mee aan te bieden op de website van Debian. Op de wiki kunnen eventueel meer ports vermeld zijn.

Lijst van officiële ports


Port Architectuur Beschrijving Status
amd64 64-bits PC (amd64) Voor het eerst officieel uitgebracht met Debian 4.0 en geschikt voor de 64-bits x86-processoren. Het doel is om zowel 32-bits als 64-bits toepassingssoftware te ondersteunen. Deze port ondersteunt de 64-bitsprocessoren Opteron, Athlon en Sempron van AMD en de processoren met Intel 64-ondersteuning van Intel, waaronder de Pentium D-modellen en diverse modellen van Xeon en Core. uitgebracht
arm64 64-bits ARM (AArch64) Versie 8 van de ARM-architectuur kwam met AArch64, een nieuwe 64-bits instructieset. Debian heeft vanaf Debian 8.0 de port arm64 uitbracht om deze nieuwe instructieset voor processoren zoals de Applied Micro X-Gene, de AMD Seattle en de Cavium ThunderX te ondersteunen. uitgebracht
armel EABI ARM De oudste van de huidige ports van Debian voor de ARM-architectuur ondersteunt de little-endian CPU's van ARM die compatibel zijn met de v5te instructieset. uitgebracht
armhf Hard Float ABI ARM Veel moderne 32-bits ARM-borden en apparaten bevatten een floating-point unit (FPU), maar de armel port van Debian maakt daar geen gebruik van. De armhf port werd opgestart om deze situatie te verbeteren en ook de andere functionaliteit van de nieuwere ARM-CPU's beter te benutten. De Debian armhf port vereist minimaal een ARMv7-CPU met Thumb-2 en VFPv3-D16-technologie voor berekeningen met zwevendekommagetallen. uitgebracht
i386 32-bits PC (i386) De primaire architectuur, en strikt genomen geen port. Linux is oorspronkelijk ontwikkeld voor de Intel 386 processor, vandaar de afgekorte naam. Debian ondersteunt alle IA-32 processoren, zowel die gefabriceerd door Intel (inclusief de volledige Pentium-serie en recente Core Duo systemen in 32-bits modus), AMD (K6, de volledige Athlon-serie, de Athlon64-serie in 32-bits modus), Cyrix en andere fabrikanten. uitgebracht
mipsel MIPS (little-endian modus) Voor het eerst officieel uitgebracht met Debian 3.0. Debian werd geschikt gemaakt voor de MIPS-architectuur die wordt gebruikt in SGI-machines (debian-mips — big-endian) en Digital DECstations (debian-mipsel — little-endian). uitgebracht
mips64el MIPS (64-bits little-endian modus) Deze port is little-endian, gebruikt de N64 ABI, de MIPS64r1 ISA en hardware floating-point. Maakt sinds Debian 9 deel uit van de officiële release. uitgebracht
ppc64el POWER7+, POWER8 Voor het eerst officieel uitgebracht met Debian 8.0. Little-endian port voor ppc64, gebaseerd op de nieuwe Open Power ELFv2 ABI. uitgebracht
s390x System z Voor het eerst officieel uitgebracht met Debian 7.0. Een 64-bits gebruikersruimte voor IBM System z mainframes. uitgebracht

Lijst van andere ports

Voor sommige van de hieronder vermelde ports zijn installatie-images beschikbaar op https://cdimage.debian.org/cdimage/ports. Deze images worden door de betrokken port-teams van Debian onderhouden.

Port Architectuur Beschrijving Status
alpha Alpha Voor het eerst officieel uitgebracht met Debian 2.1. Deze port voldeed niet aan de eisen om onderdeel te zijn van Debian 6.0 squeeze en is daarom uit het archief verwijderd. gestaakt
arm OABI ARM Deze port werkt op diverse embedded hardware, zoals routers en NAS-apparaten. De arm port werd voor het eerst uitgebracht met Debian 2.2 en werd ondersteund tot en met Debian 5.0, waar het werd vervangen door armel. vervangen door armel
AVR32 Atmel 32-bits RISC Port naar het 32-bits RISC platform van Atmel, AVR32. gestaakt
hppa HP PA-RISC Voor het eerst officieel uitgebracht met Debian 3.0 woody. Dit is een port naar Hewlett-Packard's PA-RISC architectuur. Deze port voldeed niet aan de eisen om onderdeel te zijn van Debian 6.0 squeeze en is daarom uit het archief verwijderd. gestaakt
hurd-i386 32-bits PC (i386) GNU Hurd is een totaal nieuw besturingssysteem dat wordt samengesteld door de GNU groep. Debian GNU/Hurd zal een (mogelijk zelfs het eerste) GNU besturingssysteem worden. Het huidige project is gebaseerd op de i386 architectuur. in ontwikkeling
ia64 Intel Itanium IA-64 Voor het eerst officieel uitgebracht met Debian 3.0. Dit is een port naar de eerste 64-bits architectuur van Intel. Merk op dat dit niet verward mag worden met de laatste 64-bits extensies van Intel voor processoren van het type Pentium 4 en Celeron en die men Intel 64 noemt; gebruik de AMD64-port voor deze processoren. Met ingang van Debian 8 werd ia64 verwijderd uit de release omdat er te weinig ontwikkelaars deze architectuur ondersteunden. gestaakt
kfreebsd-amd64 64-bits PC (amd64) Voor het eerst officieel uitgebracht met Debian 6.0 als een kennismakingsrelease (technology preview) en de eerste niet-Linux port die door Debian is uitgebracht. Dit is een port van het Debian GNU-systeem naar de FreeBSD-kernel. Maakt sinds Debian 8 niet langer deel uit van de officiële release. in ontwikkeling
kfreebsd-i386 32-bits PC (i386) Voor het eerst officieel uitgebracht met Debian 6.0 als een kennismakingsrelease (technology preview) en de eerste niet-Linux port die door Debian is uitgebracht. Dit is een port van het Debian GNU-systeem naar de FreeBSD-kernel. Maakt sinds Debian 8 niet langer deel uit van de officiële release. in ontwikkeling
m32 M32R Port naar de 32-bits RISC microprocessor van Renesas Technology. dood
m68k Motorola 68k Voor het eerst officieel uitgebracht met Debian 2.0. De port heeft niet kunnen voldoen aan de release-eisen die voor Debian 4.0 gesteld werden en is daarom niet opgenomen in Etch en latere releases en is om die reden verplaatst naar debian-ports. De Debian m68k port werkt op een grote waaier computers, gebaseerd op de processoren uit de Motorola 68k serie — met name de Sun3 workstations, de Apple Macintosh pc's, en de Atari en Amiga pc's. in ontwikkeling
mips MIPS (big-endian modus) Voor het eerst officieel uitgebracht met Debian 3.0. Debian werd geschikt gemaakt voor de MIPS-architectuur die wordt gebruikt in SGI-machines (debian-mips — big-endian) en Digital DECstations (debian-mipsel — little-endian). De Debian port voor MIPS werd stopgezet na Debian 10 (Buster) stopgezet
netbsd-i386 32-bits PC (i386) Een port van het Debian besturingssysteem, compleet met apt, dpkg an GNU hulpprogramma's naar de NetBSD kernel en libc. Deze port is nooit uitgebracht en wordt niet meer verder ontwikkeld. dood
netbsd-alpha Alpha Een port van het Debian besturingssysteem, compleet met apt, dpkg an GNU hulpprogramma's naar de NetBSD kernel en libc. Deze port is nooit uitgebracht en wordt niet meer verder ontwikkeld. dood
or1k OpenRISC 1200 Een port naar de OpenRISC 1200 open source CPU. dood
powerpc Motorola/IBM PowerPC Voor het eerst uitgebracht met Debian 2.2. Deze port werkt op veel van de Apple Macintosh PowerMac computers en op de CHRP en PReP open-architectuur machines. Maakt sinds Debian 9 niet langer deel uit van de officiële release. wordt niet verder ontwikkeld
powerpcspe PowerPC Signal Processing Engine Een port naar de "Signal Processing Engine"-hardware die men vindt in low-power 32-bits FreeScale en IBM "e500" CPU's. in ontwikkeling
riscv64 RISC-V (64-bits little-endian) Een port voor RISC-V, een vrije/open instructiesetarchitectuur, in het bijzonder de 64-bits little-endian variant. in ontwikkeling
s390 S/390 en z-serie Voor het eerst officieel uitgebracht met Debian 3.0. Dit is een port naar de IBM S/390 servers. Werd met Debian 8 vervangen door s390x. vervangen door s390x
sparc Sun SPARC Voor het eerst officieel uitgebracht met Debian 2.1. Deze port werkt op de Sun UltraSPARC workstations, en sommige opvolgers hiervan uit de sun4 architecturen. Sinds de release van Debian 8 was Sparc niet langer een release-architectuur wegens te weinig ontwikkelaars om deze port te ondersteunen. De sparc-port werd vervangen door de sparc64-port. vervangen door sparc64
sparc64 64-bits SPARC Een 64-bits port naar SPARC-processors. in ontwikkeling
sh4 SuperH Een port naar de Hitachi SuperH processoren. Ondersteunt ook de open source J-Core processor. in ontwikkeling
x32 64-bits PC met 32-bits pointers X32 is een ABI voor amd64/x86_64 CPU's die gebruik maakt van 32-bits pointers. Het idee hierachter is om de grotere registerset van x86_64 te combineren met het lagere geheugen- en cachegebruik dat voortvloeit uit het gebruik van 32-bits pointers. in ontwikkeling

Veel van bovenstaande computer- en processornamen zijn handelsmerken en geregistreerde handelsmerken van hun respectieve fabrikanten.